Lockdown en de Camino de Santiago de Compostela. Wat hebben ze met elkaar gemeen?

Onder de pelgrims die naar Santiago de Compostela lopen worden regelmatig grappen gemaakt over dat we lijden aan het ongeneeslijke en zeer besmettelijke ‘Camino Virus’ en dat de enige remedie om de pijn te verzachten het lopen van een andere Camino is. Nu worden we geconfronteerd met een heel ander soort virus. Maar wat hebben ze gemeen en wat kunnen we ervan leren?

De reis terug

Het is bijna 2 maanden geleden dat onze minister president in zijn speech vergaande maatregelen aankondigde tegen het verspreiden van het coronavirus. Dit was op zondag 15 maart en ik bevond mij toen op de luchthaven van Londen Gatwick. Ik was dat weekend bij mijn vriendin in Brighton geweest en we hadden samen het TRY-OUT weekend voorbereid voor Camino Travel & Coaching. Ik was op weg naar huis. Mijn vlucht had vertraging en dat is met deze luchtvaartmaatschappij meer regel dan uitzondering. Ik trakteer me dan altijd op een heuse pint IPA in de meest ‘gezellige’ pub van de luchthaven :). De Engelse pubs hebben een belangrijke sociale functie in met name de buitenwijken van de grote steden. Het maakt niet uit welke pub je bezoekt. Iedere pub bruist, leeft en de mensen zijn vriendelijk. Ik ben de pubs gaan waarderen en mis ze als ik terug ben in Nederland. Toen ik mijn pint stond te drinken wist ik nog niet dat dit voor lange tijd mijn laatste bezoek aan een Engelse pub zou zijn.

Contrast

Na een druk en gezellig Gatwick airport achter me te hebben gelaten stapte ik na een uur vliegen uit op Schiphol. Wat een contrast!.. Cafe’s en fast-food ketens waren gesloten, rode linten om terrassen gespannen, zenuwachtige mensen met mondkapjes die koortsachtig naar de vertrek- en aankomstborden keken en lege schappen in de AH. Schiphol leek te zijn omgetoverd tot oorlogsgebied. Het werd me duidelijk dat ik moest gaan schakelen en dat ik voor de komende tijd een andere mindset nodig had.

Veranderingen

Dit bleek al snel want in dezelfde week werd mij gevraagd zoveel mogelijk thuis te gaan werken. De scholen sloten en mijn dochters zaten vanaf dat moment met een laptop op de bank hun lessen te volgen. Kort hierna en voordat Engeland op slot ging kwam mijn vriendin naar Nederland. Ze werkte in de reiswereld en had kort voor haar vertrek te horen gekregen dat het bedrijf waarvoor ze werkte haar niet meer kon betalen vanwege de coronacrisis. We waren echter nog nooit eerder 24/7 voor een lange periode onder één dak met vrijheidsbeperkende maatregelen bij elkaar geweest.

Bewustwording

Er veranderde voor mijzelf, mijn dochters en mijn vriendin veel. Ik gaf mijn dagelijkse leven een nieuwe structuur, afgestemd op de lockdown en ik probeerde mijn gedachten te ordenen. Alles ging ineens erg snel en ik moest regelmatig terug denken aan de pelgrimstochten naar Santiago de Compostela die ik in 2018 en 2019 gemaakt heb. De lockdown en de camino hebben namelijk veel met elkaar gemeen. Dit inzicht maakte de lockdown voor mij dragelijker omdat ik weet dat deze ‘reis’ hoe dan ook in ‘Santiago’ zal eindigen.

Ik realiseerde me dat de Camino me veel had geleerd waar ik in deze tijd op kan terug vallen.

• Je hebt minder nodig dan je denkt

• ‘Loslaten’ en niet alles willen plannen brengt je verder en geeft vaak nieuwe inzichten

• Elk eten is goed als je honger hebt

• Water, eten en een dak boven je hoofd zijn basisbehoeften en van levensbelang. Wees daar iedere dag weer dankbaar voor

• Het gezelschap van anderen is belangrijk. Als we elkaar niet meer persoonlijk kunnen ontmoeten, ontmoeten we elkaar online, gebruiken we messenger of facetime

• Natuur is belangrijk. Het voedt je letterlijk en figuurlijk

• De vriendelijkheid van mensen die je niet kent, het gedag zeggen, een glimlach. Ik vergelijk het in deze tijd met een ‘Buen Camino’. Er ontstaat verbroedering

• Structuur en iedere dag opnieuw je focus bepalen (hoe klein ook). Het helpt je om door te blijven gaan

• Claim tijd en ruimte voor jezelf

Het dient een groter doel

Mijn eerste stappen op de Camino waren makkelijk. Vol goede moed ging ik op weg. Naarmate de dagen voorbij gingen voelde ik pijn, mistte ik het contact met het thuisfront en vroeg ik mijzelf meerdere malen af wat ik hier toch deed en waar dit zou eindigen. Achteraf gezien was dit nodig om bij mijzelf te komen en te blijven.

Veel pelgrims lopen de Camino met een reden, bijvoorbeeld omdat ze hun leven over een andere boeg willen gooien, om het verlies van een dierbare te verwerken, door een relatiebreuk, etc. Stuk voor stuk ingrijpende gebeurtenissen die vragen om een time-out alvorens de volgende stappen te zetten. Voor mij en veel andere pelgrims die ik naderhand gesproken heb werd de Camino een heuse lifechanger.

De coronacrisis en de lockdown die hiermee gepaard gaat zal voor veel mensen ook een lifechanger zijn of worden. Mensen verliezen in deze tijd hun baan, gaan failliet of moeten een dierbare missen tengevolge van het coronavirus. Niet voor iedereen zal die verandering hetzelfde zijn. Het is maatwerk en tegelijkertijd doet het me denken aan een Camino wijsheid die zegt: “Iedereen loopt zijn eigen Camino.”

Focus en luister naar je lichaam

In de eerste twee weken op de Camino zag ik veel mede pelgrims die hun reis naar Santiago voortijdig moesten afbreken door blessures, ziekte, uitputting door eenzijdige voeding, eenzaamheid of door een gebrek aan zelfdiscipline en/of dagelijkse focus. Het extreme van de Camino vraagt om goed naar je lichaam en geest te luisteren. De Camino dwingt je in een bepaalde structuur te stappen en focus te bepalen. Doe je dat niet dan kan het knap lastig worden. Dan kun je ineens urenlang zonder water in de brandende zon lopen omdat je dacht voor één keer je waterdiscipline los te kunnen laten. Of je loopt tot laat in de avond moedeloos te zoeken naar een slaapplaats omdat je die ochtend te lang in je bed bent blijven liggen. Maar ook kun je uitgeput of ziek worden van steeds weer hetzelfde eten en drinken omdat de tortilla’s zo lekker zijn en de pelgrimswijn zo goedkoop is. Zonder structuur en een beetje (zelf)discipline kan het in een andere onbekende omgeving met zowel fysieke als mentale uitdagingen goed mis gaan.

Ook deze tijd in lockdown vraagt om structuur en (zelf)discipline. Je kunt jezelf natuurlijk in de vakantiemodus zetten. Iedere dag uitslapen, op de bank hangen en verder alleen maar doen waar je zin in hebt. Je hoeft namelijk met niemand rekening te houden omdat je niemand kan/mag ontmoeten en daarnaast wordt er ook nog eens van je verwacht om zoveel mogelijk thuis te blijven. Maar het zal er thuis en voor jezelf niet gezelliger op worden. Je raakt in jezelf gekeerd, geïrriteerd en uiteindelijk raak je jezelf en de draad volledig kwijt. Net zoals op Camino volg ik door de week een vaste structuur waar ik me aan houd en ik maak nagenoeg voor iedere dag een kort to-do lijstje. Soms met maar 1 ‘thing to do’. Hoe klein ook, het geeft me focus en het is zinvol. In het weekend laat ik de structuur los waardoor ik ook in deze tijd naar het weekend kan verlangen en er van kan genieten. Het weekend voelt nog steeds als weekend voor mij.

Claim afstand

Tijdens het lopen van de Camino heb je tijd en ruimte om na te denken over de dingen die je bezig houden. Vaak is dat nu juist de reden waarom mensen de Camino gaan lopen. Maar ook op de Camino moet je soms je eigen tijd claimen. Zeker op de Camino Francés kan het soms erg druk zijn en voor dat je het weet gaan de dagen voorbij zonder dat je ook maar even tijd voor jezelf hebt gehad. Pelgrims lopen namelijk ongevraagd met je mee om een praatje te maken. Daar is niets mis mee maar het is wel goed om je ervan bewust te zijn dat je dezelfde pelgrim vaker gaat tegenkomen omdat hij of zij dezelfde route in waarschijnlijk hetzelfde tempo loopt als jij. Het is dan ook niet gek om te zeggen dat je die dag alleen wilt lopen omdat je tijd en ruimte voor jezelf nodig hebt. Iedereen die de Camino loopt respecteert dat. Het is een gouden regel op de Camino.

Ook in deze tijd heb ik het nodig om soms even alleen met mijzelf te zijn. De lockdown beperkt ons in wat we doen waardoor we met elkaar veel meer uren thuis doorbrengen. Wanneer je 24/7 rekening met elkaar probeert te houden en daarnaast de verveling zo nu en dan toeslaat dan geeft dat spanning. Ik moet dan gelijk denken aan de korte grappige filmpjes van vrienden en collega’s die ik de afgelopen periode op mijn whatsapp voorbij heb zien komen over de spanningen en frustraties thuis door de lockdown. Om dit soort taferelen te voorkomen :) claim ik mijn tijd en ruimte en ga ik iedere dag een stuk wandelen of hardlopen in de natuur. Het helpt me mijn gedachten te ordenen en er weer met een frisse blik tegenaan te gaan.

Verbroedering

Op de Camino was er sprake van verbroedering. Alle pelgrims zaten in hetzelfde schuitje, We zorgden voor elkaar, wensten elkaar een Buen Camino en liepen samen, zo goed en zo kwaad als dat ging, naar Santiago.

Ook nu is er sprake van verbroedering. Dit keer is het coronavirus dat ons verenigd. We kunnen elkaar niet in grote groepen ontmoeten of met elkaar in groepen lopen maar we zijn wel verbonden met elkaar. Zoals motorrijders naar elkaar zwaaien en pelgrims elkaar een Buen Camino wensen zie ik in deze tijd dat mensen elkaar in het voorbijgaan vaker een vriendelijk gedag zeggen of een glimlach geven. Dat is mooi en iets dat we moeten vasthouden.

Buen Camino de la Vida!